|
Στον παραδοσιακό οικισμό Αγιάσου του Νομού Λέσβου καθορίζονται κατά την επισκευή υφιστάμενων κτισμάτων ή κατά την ανέγερση νέων κτισμάτων οι παρακάτω ειδικοί όροι επιμέρους μορφολογικών και αρχιτεκτονικών στοιχείων:
1. Η τοποθέτηση του κτιρίου στο οικόπεδο γίνεται σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 10 του από 19-10-1978 προεδρικού διατάγματος (ΦΕΚ 594/Δ/1978). Σε δρόμους με συνεχή μέτωπα, η όψη του νέου κτιρίου συμπληρώνει το μέτωπο των διπλανών υφιστάμενων οικοδομών.
2. α) Η ογκοπλαστική μορφή των κτιρίων προσεγγίζει τα τοπικά, ιστορικώς επικρατούντα, αρχιτεκτονικά πρότυπα ως προς τη σύνθεση, την κλίμακα και τις αναλογίες των όγκων. Οι όγκοι είναι λιτοί, συμπαγείς, ορθογωνικοί. Εκεί, όπου λόγω της παραδοσιακής, μη ευθύγραμμης ρυμοτομίας, δημιουργούνται οξείες γωνίες, δύναται να διαμορφωθούν στους όγκους των κτιρίων αποτμήσεις, καμπύλες ή τριγωνικές, κατά τα τοπικά, ιστορικώς επικρατούντα, αρχιτεκτονικά πρότυπα.
β) Κατά την οργάνωση του όγκου του κτιρίου, ο όροφος μπορεί να κατασκευάζεται από ελαφρά ξύλινη κατασκευή ή από τοιχοποιία επενδεδυμένη με ξύλινο σανίδωμα, η οποία ακολουθεί το περίγραμμα του κτιρίου ή προεξέχει από αυτό (σαχνισίνι). Σε αυτή την περίπτωση η υποκείμενη τοιχοποιία κατασκευάζεται υποχρεωτικά από λιθοδομή. Σε νέο κτίριο επιτρέπεται η κατασκευή τμήματος ορόφου σε προεξοχή (σαχνισίνι), μόνον εάν απαντάται κατά κανόνα και όχι κατ' εξαίρεση στα κτίρια του άμεσου περιβάλλοντος και μετά από τεκμηριωμένη έκθεση του μελετητή και έγκριση των αρμόδιων οργάνων, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Η προεξοχή επιτρέπεται και πάνω από κοινόχρηστους χώρους, τηρουμένων των προϋποθέσεων του ισχύοντος Κτιριοδομικού Κανονισμού και του Γενικού Οικοδομικού Κανονισμού ως προς το ελάχιστο ύψος κατασκευών πάνω από κοινόχρηστους χώρους.
Η προεξοχή (σαχνισίνι), δύναται να είναι παράλληλη ή υπό γωνία σε σχέση με την υποκείμενη τοιχοποιία. Το σαχνισίνι μπορεί να εξέχει έως και 0.5 m, ενώ το συνολικό μήκος του δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 4 m. Σε περίπτωση πλατυμέτωπου κτιρίου, μπορούν να διαμορφωθούν δύο ανισομεγέθη σαχνισίνια.
Σε υφιστάμενα κτίρια, που έχουν (ή είχαν παλαιότερα) σαχνισίνια πάνω από κοινόχρηστους χώρους, επιτρέπεται η ανακατασκευή τους στην αρχική μορφή και θέση μετά από τεκμηριωμένη έκθεση του μελετητή.
Σε περίπτωση κατασκευής τμήματος ορόφου σε προεξοχή (σαχνισίνι) η στήριξή του γίνεται είτε με την προεξοχή των ξύλινων δοκαριών του πατώματος είτε με ξύλινες ή σιδερένιες αντηρίδες.
γ) Ειδικά για τα μεγάλα δημόσια κτίρια ή για τα κτίρια επαγγελματικής στέγης, με μήκος όψης μεγαλύτερο των 15 m, επιβάλλεται ειδική μορφολογική και ογκοπλαστική οργάνωση, ανάλογα με τον αριθμό των ορόφων (μονώροφα ή διώροφα κτίρια), με χρήση αξόνων συμμετρίας και σύμφωνα με τους υπάρχοντες κτιριακούς όγκους αντίστοιχης κλίμακας του οικισμού.
3. α) Ο μέγιστος αριθμός ορόφων των κτιρίων ορίζεται σε 2, με μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος αυτών τα 7,50 m, μετρούμενο σε κάθε σημείο του περιγράμματος της οικοδομής από τη στάθμη του φυσικού εδάφους. Σε περίπτωση κατά την οποία η γραμμή δόμησης συμπίπτει με το όριο του δρόμου, το ύψος της όψης επί του δρόμου αυτού μετρείται από τη στάθμη της οδού.
β) Κατ' εξαίρεση, σε περίπτωση μεγάλης κλίσης, η υπερύψωση του κτιρίου μπορεί να φτάσει έως 2,50 m στην όψη με τη χαμηλότερη στάθμη. Η οικοδομή δε μπορεί να υπερβαίνει σε κάθε περίπτωση, λόγω της κλίσης τού εδάφους, το ύψος των 10,00 m σε οποιαδήποτε σημείο της. Στην περίπτωση αυτή η όψη του κτιρίου στη χαμηλότερη στάθμη οργανώνεται σε 3 στάθμες, με την προσθήκη ημιυπόγειου.
γ) Τα αρμόδια, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, όργανα του Υπουργείου Αιγαίου έχουν τη δυνατότητα να επιφέρουν μεταβολές στα επιτρεπόμενα ύψη μιας οικοδομής, εφόσον αυτό απαιτείται για την προσαρμογή του κτιρίου στα πρότυπα του άμεσου περιβάλλοντός του χωρίς να προκαλείται υπέρβαση του αριθμού των 2 ορόφων και του μέγιστου ύψους, όπως αυτά ορίζονται στις παραγράφους 3)α και 3)β του παρόντος άρθρου.
δ) Πέραν του μέγιστου επιτρεπόμενου ύψους της οικοδομής, επιτρέπεται μόνο η κατασκευή στέγης (μέγιστου ύψους 1,60 m) και καπνοδόχου.
ε) Απαγορεύεται κάθε εκσκαφή ή επιχωμάτωση, πέραν των απαραίτητων για την κατασκευή του κτιρίου.
4. Η κάλυψη των κτιρίων γίνεται, υποχρεωτικά με τετράρριχτη, τρίρριχτη ή δίρριχτη στέγη. Η επικάλυψη της στέγης γίνεται με βυζαντινά ή ρωμαϊκά κεραμίδια και η κλίση της δεν υπερβαίνει τις 30 μοίρες. Το υψηλότερο σημείο της στέγης διαμορφώνεται με κορφιά χωρίς αποτμήσεις κατά την έννοια του ύψους. Επιβάλλεται η κατασκευή περιμετρικού γείσου από πέτρα ή μπετόν χρωματισμένο και επεξεργασμένο (κτυπητό), ώστε να δίνει την εντύπωση φυσικής πέτρας, ή από άλλο υλικό επιχρισμένο, που θα εξέχει έως 0,15 m.
5. α) Οι όψεις των κτιρίων προσαρμόζονται στα τοπικά, ιστορικώς επικρατούντα, πρότυπα της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας των κτισμάτων του οικισμού και το λαϊκό χαρακτήρα του.
β) Δεν επιτρέπεται η διαμόρφωση των όψεων σύμφωνα με νεοκλασικά ή νεωτερικά πρότυπα.
6. α) Οι τοιχοποιίες των κτιρίων μπορούν να κατασκευαστούν κατά περίπτωση:
i. Από επιχρισμένη λιθοδομή ή από άλλο υλικό το οποίο υποχρεωτικά επιχρίεται.
ii. Από εμφανή λαξευμένη λιθοδομή με πέτρα που χρησιμοποιείται παραδοσιακά στον οικισμό.
Στη λιθοδομή μπορούν να ενσωματωθούν συμπαγή τούβλα (οπτόπλινθοι) σύμφωνα με τα ιστορικώς επικρατούντα αρχιτεκτονικά πρότυπα του οικισμού.
Σε νέο κτίριο επιτρέπεται η διαμόρφωση των όψεων από εμφανή συμπαγή τούβλα κατά το πρότυπο των παλαιών βιομηχανικών κτιρίων, μόνον εάν απαντάται κατά κανόνα και όχι κατ' εξαίρεση στα κτίρια του άμεσου περιβάλλοντος και μετά από τεκμηριωμένη έκθεση του μελετητή και έγκριση των αρμόδιων οργάνων, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
β) Οι τοιχοποιίες που μένουν εμφανείς δύναται να αρμολογηθούν. Το αρμολόγημα επιβάλλεται να ακολουθήσει τα αντίστοιχα πρότυπα του οικισμού.
γ) Απαγορεύεται η οποιουδήποτε είδους επένδυση στην επιφάνεια των όψεων, καθώς και το αρτιφισιέλ, το ρελιέφ, το πεταχτό κ.λ.π.
δ) Κατ' εξαίρεση των παραπάνω, τα σαχνισίνια κατασκευάζονται από ελαφρά ξύλινη κατασκευή ή από τοιχοποιία επενδεδυμένη με ξύλινο σανίδωμα αποκλειομένου του ραμποτέ. Σε κάθε περίπτωση επιβάλλεται οι σανίδες να έχουν πλάτος μεγαλύτερο των 0,15 m και να τοποθετούνται οριζόντια. Στα σαχνισίνια επιβάλλεται η διαμόρφωση των πλευρικών ακμών με ξύλινους διακοσμητικούς ορθοστάτες (κιονίσκους) σύμφωνα με τα ιστορικώς επικρατούντα παραδοσιακά πρότυπα του οικισμού.
7. α) Για το χρωματισμό του κύριου σώματος του κτιρίου χρησιμοποιείται το γκρι, το μπεζ, το γαλάζιο, το κεραμιδί, οι ανοικτές αποχρώσεις του πράσινου, του καφέ, της ώχρας. Η βάση του κτιρίου ακολουθεί σκουρότερες χρωματικά αποχρώσεις.
β) Η σχετική χρωματολογική μελέτη πρέπει να συνοδεύεται από χρωματολόγιο επιλογής του μελετητή.
8. α) Τα εξωτερικά ανοίγματα των κτιρίων τοποθετούνται σε κατακόρυφους και οριζόντιους άξονες συμμετρίας. Από τον κανόνα της συμμετρίας μπορεί να εξαιρείται η είσοδος του κτιρίου.
β) Τα εξωτερικά ανοίγματα επιβάλλεται να ακολουθούν τα παραδοσιακά πρότυπα του οικισμού ως προς τη θέση τους στην όψη και ως προς τις αναλογίες και τις διαστάσεις τους (αναλογία πλάτους / ύψος = 1 /2 και πλάτος που κυμαίνεται από 1-1,20 m). Η είσοδος του κτιρίου μπορεί να έχει πλάτος έως 1.30 m, τηρούμενης σε κάθε περίπτωση της παραπάνω αναφερόμενης αναλογίας.
γ) Οι πόρτες των καταστημάτων μπορούν να διαμορφώνονται με πλάτος έως 2,50 m, υποδιαιρούμενες σε τριπλό κούφωμα, για λόγους προσαρμογής σε αντίστοιχα τοπικά αρχιτεκτονικά πρότυπα, μετά την έγκριση των αρμόδιων οργάνων του Υπουργείου Αιγαίου που προβλέπονται από τις ισχύουσες διατάξεις.
δ) Η απόσταση των ανοιγμάτων από τις ακμές του κτιρίου δεν πρέπει να είναι μικρότερη από 0,70 m.
ε) Τα υπέρθυρα των ανοιγμάτων μπορούν να είναι είτε οριζόντια, οπότε το κούφωμα τοποθετείται στην εξωτερική παρειά του τοίχου είτε τοξωτά, οπότε το κούφωμα τοποθετείται στην εσωτερική παρειά του τοίχου.
στ) Τα ανοίγματα των όψεων είναι λιτά, κατά τα τοπικά πρότυπα. Στην περίπτωση κατά την οποία τοποθετούνται στην εξωτερική παρειά του τοίχου, διακοσμούνται με ξύλινο πλαίσιο. Τα τοξωτά υπέρθυρα δύναται να κατασκευάζονται από συμπαγή τούβλα, τα οποία μένουν εμφανή, κατά το πρότυπο των παλαιών βιομηχανικών κτιρίων.
9. α) Τα κουφώματα επιβάλλεται να είναι ξύλινα με εσωτερικά τζαμιλίκια, τα οποία υποδιαιρούνται με καΐτια και εξωτερικά σκούρα (παντζούρια) ανάλογης μορφής με τους επικρατέστερους τύπους του οικισμού (ταμπλαδωτά ή καρφωτά ή γαλλικού τύπου), αποκλειομένων των γερμανικών, των συρόμενων και των ρολών.
β) Για το χρωματισμό των κουφωμάτων χρησιμοποιείται το πράσινο, το γκρι, η σκούρα ώχρα, το μουσταρδί, το καφέ, το βυσσινί και το ανοιχτό γαλάζιο, ανάλογα με τη χρωματική οργάνωση της όψης. Αποκλείεται το φυσικό χρώμα του ξύλου.
γ) Η σχετική χρωματολογική μελέτη πρέπει να συνοδεύεται από χρωματολόγιο επιλογής του μελετητή.
δ) Τα μεταλλικά στηρίγματα και εξαρτήματα (μεντεσέδες κ.λ.π.) είναι απλού σχεδίου, χωρίς διακοσμήσεις, σύμφωνα με τα τοπικά πρότυπα, και βάφονται στον ίδιο χρωματισμό με το κούφωμα.
ε) Οι προθήκες των καταστημάτων επιβάλλεται να είναι ξύλινες, κινητές, περιορισμένων διαστάσεων (μήκους έως 1 m και βάθους 0.30 m). Καταλαμβάνουν μόνον τμήμα της όψης του κτίσματος. Η τοποθέτησή τους γίνεται ύστερα από έγκριση των αρμόδιων οργάνων του Υπουργείου Αιγαίου σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
10. α) Επιτρέπεται η κατασκευή μεμονωμένων ανοικτών εξωστών σε πρόβολο ορθογωνικής κάτοψης, μόνον εάν τέτοιοι απαντώνται κατά κανόνα στα κτίρια του άμεσου περιβάλλοντος. Απαγορεύεται η κατασκευή εξώστη σε τμήματα του οικισμού ή δρόμου με συνεχή μέτωπα κτιρίων χωρίς εξώστες. Το συνολικό μήκος του εξώστη δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 1/3 του συνολικού μήκους της όψης. Σε κάθε περίπτωση ο εξώστης δεν πρέπει να έχει διαστάσεις μεγαλύτερες από 2 m στο μήκος και 1 m στο πλάτος.
Σε τμήματα του οικισμού με πυκνά διαμορφωμένη δόμηση, κατά την κρίση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Αιγαίου και μετά από αιτιολογημένη έκθεση, είναι δυνατή η κατασκευή εξώστη μεγίστου πλάτους 0.80 m και μήκους 1.30 m, πάνω από κοινόχρηστους χώρους.
β) Οι εξώστες κατασκευάζονται με σιδερένιο ή ξύλινο δάπεδο και σιδερένιο κιγκλιδώματα, κατά τα ιστορικώς επικρατούντα, αρχιτεκτονικά πρότυπα του οικισμού. Επιβάλλεται η κατασκευή σιδερένιων υποστηριγμάτων (φουρούσια) κάτω από το δάπεδο των εξωστών, τα οποία θα είναι είτε σε επαφή με το δάπεδο του εξώστη είτε υπό γωνία έως 35 μοιρών.
γ) Απαγορεύεται η κατασκευή ημιυπαίθριων χώρων, στεγασμένων βεραντών και συνεχόμενων εξωστών σε όλο το μήκος των όψεων των κτιρίων. Η κατασκευή τοξωτού ημιυπαίθριου χώρου πλάτους μέχρι 2 m, επιτρέπεται μόνο στην περίπτωση διαμόρφωσης κεντρικής εισόδου σε εσοχή, εάν το ισόγειο είναι υπερυψωμένο.
δ) Επιτρέπεται η πρόβλεψη ισογείου χώρου στάθμευσης, ανεξάρτητου από τον κύριο όγκο του κτιρίου, μεγίστης επιφανείας 25 m2, η οποία δεν θα προσμετράται στον συντελεστή δόμησης του οικοπέδου, εφόσον ο χώρος αυτός προβλέπεται για το σκοπό αυτό, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις. Η γκαραζόπορτα επιβάλλεται να ακολουθεί τη μορφή και τα υλικά των αυλόπορτων, όπως αυτές περιγράφονται στην παράγραφο 12)β του παρόντος άρθρου.
11. Απαγορεύεται η κατασκευή ανοικτού εξωτερικού κλιμακοστασίου στις κύριες όψεις του κτιρίου. Όπου επιβάλλεται η κατασκευή περιορισμένης εξωτερικής κλίμακας για την προσέγγιση της κεντρικής εισόδου στο ισόγειο λόγω υψομετρικής διαφοράς, αυτή θα γίνεται κτιστή και θα τοποθετείται σε εσοχή κάθετα προς το δρόμο και εντός του περιγράμματος του κτιρίου.
12. α) Οι περιτοιχίσεις των οικοπέδων κατασκευάζονται από λιθοδομή αρμολογημένη ή μη, η οποία μπορεί να παραμείνει ανεπίχριστη, ή από άλλο υλικό (π.χ. τσιμεντόλιθο, μπετόν κ.τ.λ.), το οποίο υποχρεωτικά επιχρίεται και χρωματίζεται ανάλογα με την υπόλοιπη όψη. Απαγορεύεται η οποιουδήποτε είδους επένδυση καθώς και το αρτιφισιέλ το ρελιέφ το πεταχτό κ.λ.π. Η μορφή και το ύψος των περιτοιχίσεων ακολουθεί τα ιστορικώς επικρατούντα παραδοσιακά πρότυπα του οικισμού. Σε δρόμους με συνεχή μέτωπα και υψηλές μάνδρες απαγορεύεται η κατασκευή χαμηλών περιτοιχίσεων ή η μείωση του ύψους των υφισταμένων.
β) Οι αυλόπορτες είναι απλής μορφής, κατασκευασμένες από ξύλο ή σίδερο (όχι καγκελόπορτες) κατά τα αρχιτεκτονικά πρότυπα του οικισμού. Τοποθετούνται σε κτιστές πορτοσιές από λιθοδομή ή από άλλο υλικό επιχρισμένο, το οποίο ακολουθεί τη χρωματική οργάνωση του μετώπου τού δρόμου. Το υπέρθυρο της αυλόπορτας μπορεί να είναι είτε οριζόντιο είτε τοξωτό. Η πορτοσιά καλύπτεται με 2-3 σειρές κεραμιδιών.
γ) Απαγορεύεται η δημιουργία τόξων, αψίδων ή διακοσμητικών βόλτων στο σώμα του κτηρίου και στις περιφράξεις των οικοπέδων. Κατ' εξαίρεση, επιτρέπεται η κατασκευή τόξου στη διαμόρφωση των ανοιγμάτων.
13. Οι καπνοδόχοι κατασκευάζονται με βάση τα αρχιτεκτονικά πρότυπα του οικισμού. Απαγορεύεται η μεταλλική ή η νέου τύπου κατασκευή.
14. Οι ηλιακοί συλλέκτες (νέοι ή υφιστάμενοι) και ο θερμοσίφωνας τοποθετούνται σε σημείο μη ορατό από τους κοινόχρηστους χώρους του οικισμού. Η θέση τους προσδιορίζεται στην αρχιτεκτονική μελέτη (κατόψεις - όψεις).
15. Τα κλιματιστικά μηχανήματα τοποθετούνται σε θέση μη ορατή από τους κοινόχρηστους χώρους του οικισμού και όχι στην κύρια όψη τού κτιρίου. Η θέση τους προσδιορίζεται στην αρχιτεκτονική μελέτη (κατόψεις - όψεις).
16. Οι υδρορροές έχουν μορφή και θέση ενταγμένη στην αρχιτεκτονική σύνθεση κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μη διαταράσσουν την οργάνωση της όψης του κτιρίου. Τοποθετούνται σε επαφή με την εξωτερική τοιχοποιία σε οριζόντια ή κατακόρυφη διαδρομή, κάτω από τη στέγη και στα σημεία της μεσοτοιχίας και εκβάλουν υπόγεια στο αντίστοιχο σημείο του λιθόστρωτου.
17. Όπου υπάρχει ανάγκη ηλιοπροστασίας, σε οδούς ή ισόγειες όψεις καταστημάτων, τα σκιάδια διαμορφώνονται με φυσικό πράσινο (αναρριχώμενα φυτά, δένδρα) με ελάχιστες μεταλλικές υποδομές στήριξης και ανάρτησης, σύμφωνα με τα υπάρχοντα εξαιρετικά τοπικά παραδείγματα. Περιορισμένων διαστάσεων ελαφρά πετάσματα από φυσικά υλικά (ψαθί), δύναται να τοποθετούνται μόνο στις εισόδους των καταστημάτων. Απαγορεύονται οι χρωματισμοί και η τοποθέτηση διαφημίσεων στα σκιά- δια.
18. Δεν επιτρέπεται η κατασκευή κτισμάτων σε υποστυλώματα (pilotis) καθώς και η κατασκευή λυόμενων ή προκατασκευασμένων κτιρίων.
19. Οι όψεις των παραδοσιακών καφενείων στους χώρους των πλατειών συντηρούνται ή αποκαθίστανται στην αρχική μορφή τους σύμφωνα με τα τοπικά πρότυπα και την αρχιτεκτονική παράδοση του οικισμού, διατηρώντας τα στοιχεία τους (μεγάλες ξύλινες τζαμαρίες κ.λ.π.). Ειδικά στα κτίρια που βρίσκονται στο μέτωπο της κεντρικής πλατείας της Αγιάσου δεν επιτρέπεται καμία αλλοίωση των όψεων, εξαιρουμένων των εργασιών επισκευής και αποκατάστασης στην αρχική μορφή τους μετά από τεκμηριωμένη έκθεση του μελετητή.