|
Η επιλογή της κατάλληλης διαδικασίας ανάθεσης είναι σημαντικότατος παράγοντας στην επιτυχημένη εξέλιξη του διαγωνισμού, αλλά και στην επίτευξη του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος, καθόσον διασφαλίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο ποιοτικές μελέτες και κατά συνέπεια άρτια τεχνικά αποτελέσματα για το ίδιο το έργο.
Η κατάλληλη διαδικασία επιλέγεται από τον κύριο του έργου με κριτήριο τις ιδιαιτερότητες, τα προβλεπόμενα από τις ισχύουσες τεχνικές προδιαγραφές στάδια των μελετών και τις αβεβαιότητες για την πρόσφορη τεχνική λύση η οποία θα οδηγήσει στο καλύτερο έργο.
Η επιλογή της διαδικασίας ανάθεσης εξαρτάται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση από το επίπεδο ωριμότητας ή από το βαθμό βεβαιότητας των στοιχείων που έχει ή δεν έχει στη διάθεσή της η Αναθέτουσα Αρχή.
Όλες οι διαδικασίες είναι καταρχήν ανοικτές, κατά την έννοια του κοινοτικού δικαίου, απευθύνονται δηλαδή και δέχονται στο διαγωνισμό όλους όσους έχουν τα νόμιμα προσόντα. Η κρίση περί της συνδρομής των προϋποθέσεων για την εφαρμογή της κατάλληλης διαδικασίας ανάθεσης επαφίεται στην Αναθέτουσα Αρχή, τίθενται όμως περιορισμοί (γνώμη Τεχνικού Συμβουλίου), όταν πρόκειται να εφαρμοστούν οι απλούστερες εξ αυτών.
Η παράγραφοι 1 και 2 ενδείκνυνται για μελέτες στις οποίες η αβεβαιότητα ως προς τις πιθανές εναλλακτικές τεχνικές λύσεις είναι μεγάλη και δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να την περιορίσουν. Ειδικότερα:
1. Ανάθεση με την ίδια προκήρυξη της προκαταρκτικής μελέτης και της προμελέτης μαζί (παράγραφος 1)
Σύμφωνα με την παράγραφο 1 ανατίθεται πρώτα η εκπόνηση της προκαταρκτικής μελέτης σε 3 έως 5, κατά την κρίση της Υπηρεσίας, ανάδοχους, με προκαθορισμένη στην προκήρυξη κατ' αποκοπή αμοιβή.
Οι προκαταρκτικές μελέτες που εκπονήθηκαν υποβάλλονται μαζί με τα υπόλοιπα προβλεπόμενα στοιχεία (και αποτελούν τον τεχνικό φάκελο), καθώς και την οικονομική προσφορά για την εκπόνηση της προμελέτης. Οι προκαταρκτικές μελέτες κρίνονται και σε συνδυασμό με την ζητούμενη από τον κάθε ανάδοχο αμοιβή για την εκπόνηση της προμελέτης και ανατίθεται η προμελέτη σε αυτόν που υπέβαλε την πλέον συμφέρουσα προσφορά, σε συνάρτηση με τα ποσοστά βαρύτητας των κριτηρίων (άρθρο 6 παράγραφος 11).
Η οριστική μελέτη ανατίθεται με νέο διαγωνισμό. Ο νέος αυτός διαγωνισμός μπορεί να διεξαχθεί και κατά την κλειστή διαδικασία (όπως ορίζεται στο άρθρο 7), δηλαδή να προεπιλεγεί ένας αριθμός από 5-10 υποψηφίους, με βάση τον έλεγχο της τεχνικής και επαγγελματικής ικανότητάς τους και στη συνέχεια να κληθούν αυτοί να υποβάλλουν φάκελο τεχνικής και οικονομικής προσφοράς για τη διεξαγωγή της διαδικασίας ανάθεσης.
2. Ανάθεση μόνο των προκαταρκτικών μελετών (παράγραφος 2)
Στην παράγραφο 2 προβλέπεται η περίπτωση ανάθεσης μόνο της προκαταρκτικής μελέτης. Στην περίπτωση αυτή προσαρμόζεται ανάλογα η διαδικασία του άρθρου 6, έτσι ώστε η προκαταρκτική μελέτη να μην χρησιμοποιείται ως μέρος της τεχνικής προσφοράς των υποψηφίων για την ανάθεση της προμελέτης.
Συγκεκριμένα, στην περίπτωση αυτή ανατίθεται σε 3-5 ανάδοχους η προκαταρκτική μελέτη επί αμοιβή, χωρίς να προβλέπεται ανάθεση και του σταδίου της προμελέτης. Ο ανάδοχος ο οποίος υποβάλλει την προκαταρκτική μελέτη που θα λάβει την μεγαλύτερη βαθμολογία, λαμβάνει την προβλεπόμενη στην προκήρυξη αμοιβή, επαυξημένη κατά 50%. Έτσι δημιουργείται το κατάλληλο κίνητρο ώστε να υποβληθούν πληρέστερες προκαταρκτικές μελέτες.
Εφόσον ο Κύριος του έργου επιθυμεί στη συνέχεια να αναθέσει τα υπόλοιπα στάδια, (μπορεί να) αναθέσει προμελέτη και οριστική μελέτη μαζί, με ανάλογη εφαρμογή της διαδικασίας του άρθρου 7, σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 5, στοιχείο β'.
Οι διαδικασίες αυτές ενδείκνυνται για ορισμένες κατηγορίες μελετών που αναγράφονται ρητά στο τέλος της παραγράφου 2.
3. Ανάθεση προκαταρκτικών μελετών και μαζί όλων των επόμενων σταδίων της μελέτης (παράγραφος 3).
Στην παράγραφο 3 του άρθρου αυτού προβλέπεται ότι η Αναθέτουσα Αρχή, λαμβάνοντας υπόψη την ιδιαιτερότητα ορισμένων κατηγοριών μελετών (μελέτες κτιριακών έργων και μελέτες έργων διαμόρφωσης ή ανάπλασης ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων), αναθέτει μαζί την προμελέτη και τα μετά από αυτήν στάδια της μελέτης, με ανάλογη εφαρμογή της διαδικασίας του άρθρου 6. Εφαρμόζεται δηλαδή η διαδικασία του άρθρου 6 και όπου εκεί αναφέρεται προμελέτη, εννοούνται όλα τα υπόλοιπα στάδια των μελετών.
4. Ενιαία προκήρυξη προκαταρκτικών μελετών και οριστικής μελέτης, με παράλειψη του σταδίου της προμελέτης (παράγραφος 4)
Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 4, ο Κύριος του έργου προκηρύσσει την προκαταρκτική μελέτη και την οριστική μελέτη μαζί, παραλείποντας το ενδιάμεσο στάδιο της προμελέτης και συμπληρώνοντας τα στοιχεία και τις παραδοχές της προκαταρκτικής μελέτης (που έχει πιο προωθημένα στοιχεία από τα προβλεπόμενα στις ισχύουσες προδιαγραφές) με στοιχεία ερευνών και υποστηρικτικών μελετών που αποκτά με άλλο τρόπο (π.χ. με συμφωνίες – πλαίσιο). Στην περίπτωση αυτή εφαρμόζεται ανάλογα η διαδικασία του άρθρου 6, ως προμελέτη δε νοείται αντίστοιχα η οριστική μελέτη.
5. Προκήρυξη πλήρους μελέτης ή επί μέρους σταδίων αυτής (παράγραφος 5)
Στην παράγραφο 5 προβλέπεται η ανάθεση όλων των σταδίων της μελέτης, χωρίς την προκήρυξη 3-5 προκαταρκτικών μελετών, με ανάλογη εφαρμογή της διαδικασίας του άρθρου 7, στις περιπτώσεις που δεν απαιτείται διερεύνηση του αντικειμένου της μελέτης, είτε γιατί από τη φύση των μελετών δεν απαιτούνται τέτοια στοιχεία, είτε γιατί υφίστανται εκπονημένες μελέτες προηγουμένων σταδίων (περίπτωση β'), είτε γιατί το έργο που πρόκειται να μελετηθεί είναι απλό, δηλαδή είναι από τη φύση του μονοσήμαντα προσδιορισμένο ή μικρό ή χωρίς αβεβαιότητες ως προς την τεχνική λύση (περίπτωση γ').
Τέλος, η διαδικασία της παραγράφου αυτής εφαρμόζεται και όταν πρόκειται για έργα που χρηματοδοτούνται από κοινοτικά προγράμματα με περιοριστικές προθεσμίες απορρόφησης (περίπτωση δ'), καθώς και στις περιπτώσεις μελετών που, κατά τις ισχύουσες προδιαγραφές, εκπονούνται σε ένα μόνο στάδιο (περίπτωση ε').
Για την αποφυγή καταστρατήγησης των σχετικών εξαιρετικών διατάξεων, απαιτείται γνωμοδότηση του Τεχνικού Συμβουλίου του Κυρίου του έργου (περιπτώσεις β' και γ') και σχετική έγκριση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων (περίπτωση δ').
6. Διαγωνισμοί μελετών (παράγραφος 6).
Η παράγραφος 6 προβλέπει την ιδιαίτερη περίπτωση των διαγωνισμών μελετών (ή αρχιτεκτονικών μελετών) και θέτει τους βασικούς κανόνες των διαγωνισμών αυτών, με προσαρμογή της νομοθεσίας στις αντίστοιχες ρυθμίσεις της κοινοτικής οδηγίας περί υπηρεσιών. Επίσης προβλέπεται η έκδοση απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, με την οποία θα ορίζονται ειδικότερα οι περιπτώσεις, για τις οποίες είναι υποχρεωτική η εφαρμογή της διαδικασίας αυτής, καθώς και οι λεπτομέρειες της διαδικασίας προκήρυξης και διενέργειας των διαγωνισμού μελετών.
Όταν οι διαγωνισμοί μελετών εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας εφαρμόζονται οι αντίστοιχες διατάξεις της Οδηγίας.